THESAURUS

THESAURUS

pecunia in futuros usus recondita a privatis, ita ut neque memoria exstet, neque dominum habeat, l. 1. ff. de acquir. rer. dom. sive, ut definit M. Aurelius Cassiodorus, l. 6. Ep. 8. Depositiva pecunia, quae longâ temporis vetustate competentes dominos amisit. Quemadmodum contra omnes opes publicae in unum locum congestae ac depositae, Aerario nomen dederunt, de quo dictum supra. Latini veteres Thensaurum secundum Graecos proferebant. Ael. Donatus in Terentium, atque ita ex ex side Ms. codicis in Prologo Eun. v. 9. legendum:

Idem Menandri phasma nunc nuper dedit,

Atque e Thensauro scripsit, causam dicere

Prius, unde petitur aurum, quare sit suum,

Quam ille qui petiti, unde is sit Thensaurus sibi.

Deponebatur vero pecunia varie: Aliquando in tumulis Maiorum, qui sacrorum in numero habebantur, neque sine piaculo poterant violari, Festus, l. 17. in voce sacrum: et l. 16. in voce Religiosum. Unde Andromache, apud Senecam, Troadibus, Act. 3. sc. 1. v. 483.

Est tumulus ingens coniugis chbari sacer,

Verendus hosti, mole quem immensâ parens

Opibusque magnis struxit in luctus suos

Rex non avarus ———

Et paulo post, v. 668.

——— Fuerat hoc prorsus nefas,

Danai, inausum, templa violâstis, Deos

Etiam faventes, busta transierat furor.

Vide quoque Donatum, in loc. cit. Arrianum, l. 6. et Curtium, l. 10. c. 6. Alios, et supra ubi de Naulo Charontis. Inde Theodorici, Gothorum Regis, exstat Edictum, apud Cassiodorum, l. 4. Ep. 30. quô istiusmodi opes in tum ulis reconditas, compendio publico vindicari iubet, ita tamen ut a cineribus mortuorum manus abstineantur. Ut de talentis 300. ornatu ex auro et Thesauro multo, e monimento Davidis ab Hyrcano et Herode, apud Iosephum, Ant. Iud. l. 11. c. 11. deprompto, nil dicam. Non raro in Templis recondebatur; ut de Populo sancto legimus, Iosuae c. 6. v. 24. Nam totum argentum et aurum et instrumenta aerea aut ferrea, res sancta sunt Iehovae: in Thesaurum Iehovae venito: ubi de Herichuntis expugnatione agitur. Memoratur quoque Thesaurus domus Domini, 2. Reg. c. 12. v. s. 4. et Thesauri divini Praefecti, 1. Paralip. c. 9. v. 26. Erant vero in Thesauro hoc sacro, non modo vestes sacrae (vide infra Tinea) aut pecunia, sed et spolia hostibus detracta, ut patet de lanceis et sagittis aureis, quas a Rege Sophene captas David gazophylacio consecravit, apud Iosephum, l. 8. Ant. Iud. c. 10. Sed et privati in sacris aedibus pecuniam, tamquam in loco tuto, non raro deponebant: apud Romanos inprimis. Ulpianus apud Iac. Raevardum, Varior. l. 1. c. 15. Rem pecuntaque signatam in aede reponere. Paulus IC. Sed constat, ut ante litem contestatam Praeses iubeat in aede sacra pecuniam deponi. Cicer. l. 5. Epist. famil. 20. Nam de Luceio est ita actum, ut auctore Cn. Pomeiô ista pecunia in fano poneretur. Idem ad Attic. l. 15. Ep. 15. Quum ex reliquis, quae Nonis Aprilis fecit, abundarem, cogor mutuari, quodque ex istis fructuosis rebus receptum est, id ego ad illud Fanum sepositum putabem. Meminit moris quoque Plautus, Bacchidib. Actu 2. sc. 3. v. 72,

Nos ibi apud Theotinum omne aurum deposuimus,

Qui illic Sacerdos est in Dianae Ephesiae.

Addebantur autem pretiosissima quaeque in ipso Penetrali, parte Templi secretiore, ut metus praesentis Numinis sacrilegos deterreret. Quipphe hîc sim ulachra ipsorum Deorum, apud Gentiles, erecta stabant; Claudian. de Raptu, l. 3. Plura apud Alexandrum ab Alex. l. 1. c. 2. Io. Brodaeum, Miscellan. l. 4. c. 17. Ferrandum, Schottum ad Annibalem Nepotis, c. 9. In fluminibus nonnumquam: sic Decebalus Daciae Rex Traianô urgente, thesauros omnes in Sergetiae amnis aversi et mox reducti vado recondidit, operis mox interfectis etc. Inter ἀδέσποτα reponit Grotius Thesauros, i. e. pecunias, quarum dominus ignoratur; quod enim non apparet pro eo, est quasi non sit: quare et Thesauri naturaliter fiunt Inventoris, i. e. eius, qui locô moverit apprehenderitque. Neque tamen id obstat, quo minus legibus aut moribus aliud constitui possit. Plato magistratibus indicium fieri vult, et Oraculum consuli; Apollonius, Thesaurum quasi Dei beneficium, adiudicabat ei, qui ipsi optimus videbatur, Philostr. Apud Hebraeos receptum, ut domino agri Thesaurus cederet, videtur colligi posse, ex parabola Christi, quae exstat Matthaei c. 13. Idemque in syria iuris fuisse, discimus ex historia, quae est apud Philostratum, l. 6. c. 16. Romanorum Imperatorum Leges valde hac in parte variârunt; quod partim Constitutiones ostendunt, partim Historiae Lampridii, Zonarae, Cedreni. Germaniae populi Thesauros, ut et alia ἀδέσποτα, addixerunt Principi: atque id nunc ius commune est et quasi gentium. Name et in germania, et Gallia et Anglia et hispania, et Dania id observatur. Quod cur iniuriae accusari non posit, pluribus docet praefatus Grotius, de iure Belli et Pacis, l. 2. c. 8. ubi de acquisitionibus, quae vulgo dicuntur Iuris Gentium etc. Cum incidissent in Thesaurum Veteres qua exclamandi formulâ fuerint usi, suggerit Phaedrus, l. 5. Fab. 6. v. 3.

Heia, inquit, commune quodcumque est lucri:

Si nempe quid συν´ τε δύ ἐρχομένων forte in via reperisset alter, ut alter hôc pactô ad ambos illus pertinere ostenderet. Cui similis inter nostrates quoque contestatio est, Dein fund, mein halb. Unde facilius intelligitur, quis sensus sit adagii Graecorum, Κοινὸς Ε῾ρμῆς: Mercurius enim et lucri Praeses et viarum habebatur. Theophrastus, charact. 14. Και τῶ εὑριςκομεν´ων χαλχῶν ἐν ταῖς ὁδοῖς ὑπὸ τῶ οἰσετῶν δεινὸν ἀπαιτῆσαι τὸ μέρος, κοινὸν εἶναι φήσας τῷ Ε῾ρμῇ. Vide et Phurnutum in Mercurio, nec non Aesopum Fab. Ο῾ δοιπορος, et Camerarium, p. 110. et 118. In eiusdem Phaedri, ibidem loci, verba, v. 6.

Carbonem, ut aiunt, pro Thesauro invenimus:

Notat Schefferus, natum hoc esse ex superstitione vulgi, cui persuasum, nisi observentur omnia in Thesauris effordiendis, quae observanda praecipiunt huius Artis periti, argentum omne disparer, illiusque locô meros relinqui carbones; a Dracone forte, cuius idem Auctor meminit, l. 4. fab. 19. unde discimus, iam olim Dracones habitos fuisse custodes defossarum ac reconditarum opum, sicut hodieque vulgus credit. Vide quae de vellere aureo, deque pomis aureis Hesperidum, Ovid. habet in Metam. etc. De ritu locum, ubi thesaurus inventus, coronandi, apud Veteres usitatato, Vide Car. Paschal. Coronar. l. 4. c. 4. De Thesauro Galliae Angliaeque Regum, aliquid supra, ubi de Templariis. Addo saltem, in Thesauro San Dionysiano eorundem Galliae Regum asservari, pulcherrimum calicem ex agathe gemma, Caroli Simplicis munificentiâ thefauro illi illatum, unam ex 6. hydriis creditam, quarum in Historia Euangel. mentio, pallium Stephani Pontificis Sanctis annumerati, plurimos libros MSS. praeterea vas crystallinum insigne cum operculo aureo, poculum porphyreticum utrinque ansatum, cornu monocerotis 6. Pedes longum, laternam Iudae, speculum Virgilii, gladium Ioannae Aurelianensis, septem coronas Imperatorias Regalesque, coronam Caroli M. Ludovici IX. Henrici IV. et Ludovici XIII. manum iustitiae Ludovici IX. ensem Caroli praefati, alia, legi apud P. Richeletum, Diction. Gall.